Reisverslag 30 januari 2010

Mulanje, 30 januari 2010
De regen die met het geluid van Afrikaanse trommels op het zinken dak van mijn huisje dendert maakt me wakker. De wind rukt woedend aan de gammele raampjes en de overkapping op het terrasje. Door de kieren in de gordijnen zie ik langgerekte bliksemflitsen de valei verlichten. Ik ben te slaperig om op te staan en zie pas de volgende dag de ravage die is aangericht in de tuin. Alsof een Hollandse herfststorm tekeer is gegaan en het terrein heeft bezaaid met takken en bladeren. Van de bananenbomen zijn grote stukken afgerukt, rieten zonweringen en omheiningen zijn vernield. Overal liggen kapotgevallen mango’s en avocado’s.
Maar de zon schijnt al weer triomfantelijk en een paar jongens werken hard om de rommel op te ruimen. Daar komt geen bladblazer of zelfs geen hark aan te pas - een kort rieten bezempje is voldoende om paden en grasvelden van bladeren en takjes te ontdoen.
De wegen naar de scholen zijn een en al rode prut geworden. We zijn deze week in de grensstreek aan het werk, soms maar een paar honderd meter van Mozambique verwijderd. Twee keer leggen we de laatste kilometers naar een school te voet af, omdat een bruggetje is ingestort en de auto niet verder kan. Ik geniet van de wandeling. Wat is het hier mooi! In de valeien tussen de bergen rollen de theeplantages zich uit, gescheiden door ontstuimige riviertjes en meertjes vol waterlelies. Tientallen theeplukkers met grote manden op de rug steken met hun gespierde lijven boven de felgroene beplanting uit.
De schoonheid van de natuur contrasteert met de schrijnende armoede. Op de scholen zijn nauwelijks kinderen met schone of hele kleren te vinden. De meeste klaslokalen zijn halfdonkere holen, volgepropt met kinderen, die met gestrekte benen op de grond zitten, een bruinverkleurd schriftje op de knieen.
Op enkele scholen zijn geen lepels en likken de kinderen met hun vuile vingers de maispap van de plastic borden.
Niettemin maken de kinderen geen passieve indruk en nooit zie ik ze ruziemaken of zeuren. Pas na anderhalve week en 42 schoolbezoeken hoor ik voor het eerst een kind huilen als we uit de auto stappen. Het duurt even voor ik in de gaten heb dat het door mij komt. Want ondanks de nieuwsgierigheid deinzen de meeste kinderen terug als ik te dichtbij kom en vooral de kleintjes zijn erg bang voor de witte azunga.
De angst is pijnlijk om te zien maar heeft ook een komische kant. Zoals bij de school waar de kinderen buiten hun pap zitten te eten. Gillend rennen ze weg om op veilige afstand toe te kijken hoe we het terrein oprijden. We moeten langs de borden pap die overal verspreid op het grasveld zijn achtergebleven laveren naar het kantoortje van het schoolhoofd. Zo’n kantoortje is vaak niet meer dan een berghok met afgebladderde muren, scheefhangende kasten vol mappen die eruit zien alsof ze 200 jaar oud zijn. Als er een venster is – meestal niet het geval – hangt voor het vlekkerige raampje een uitgescheurd gordijntje. Ook vinden we regelmatig het door WFP verstrekte maismeel in stoffige zakken opgestapeld tussen de schoolboekjes.
In het gastenboek wat door elke bezoeker getekend moet worden kan ik zien dat het soms maanden geleden is dat er voor het laatst bezoek op de scholen is geweest, bijvoorbeeld.mijn collega’s Carola en Marielle in oktober 2009!
In de afgelegen gebieden zien de kinderen dus bijna nooit “vreemden”. Auto’s rijden er niet, dus ook onze Landcruiser maakt hen bang. Op de gespannen gezichtjes weerspiegelt zich die strijd tussen angst, verlegenheid, ontzag, nieuwsgierigheid en hun natuurlijke vriendelijkheid. Dat laatste overwint dan tenslotte zodat we een omgekeerde beweging waarnemen.
Vlucht bij aankomst de kinderschare voor ons weg, bij vertrek hollen allen zolang ze het kunnen bijhouden met de auto mee, luid “baa-aai, baa-aai” roepend (bye) of ook eens – tamelijk genant – “A-zun-ga! A-zun-ga!” scanderend.
Ook in de gehuchten waar we doorheen rijden lacht en wuift bijna iedereen.
In de moestuintjes tussen de golfplaten hutjes slaan vermoeide moeders hun blik op en rechten de rug, oude vrouwen op de veranda steken de magere handen omhoog, kleuters met een iets jongere peuter in een draagdoek op hun heupje komen aanwaggelen, geitenhoeders kijken nieuwsgierig op, zelfs de geitjes springen dwaas in de rondte als onze auto stapvoets over het pad door de kuilen hobbelt.
En maar zwaaien en lachen.
Ik voel ik me er wat ongemakkelijk bij, maar zwaai toch terug. Alsof je de koningin bent die naar haar onderdanen wuift. (als het zo doorgaat heb ik aan het eind van mijn uitzending meer gezwaaid dan Beatrix in haar hele leven)