Grenzeloze ambitie

Op de scholen die ik elke dag bezoek ontmoet ik erg veel kinderen. Een van hen is Madalitso. Hij is 10 jaar oud en wil later als hij groot is chauffeur worden. Op dit moment zit hij in groep 4 van Guchi School. Voor Madalitso is het heel erg moeilijk om elke dag naar school te komen omdat de tante waarbij hij woont hem regelmatig vraagt te helpen in het huishouden en dus thuis te blijven. Gelukkig voor hem, is op zijn school een aantal maanden geleden het schoolvoedsel programma van het WFP gestart met het dagelijks uitdelen van Likuni Phala, maispap. Dit houdt in dat de kans nu groter is dat zijn tante hem elke dag naar school laat gaan. Daarmee hoeft ze zelf in elk geval één mond minder te voeden.

8 van de 10 kinderen in Malawi schrijven zich in voor de lagere school. Ongeveer 1 op de 3 van alle kinderen bereikt groep 8. Vooral meisjes en wezen vallen vaak af. Een van de meest belangrijke redenen om school te verlaten is dat ze thuis moeten helpen in het huishouden. Op scholen die meedoen aan het school voedsel programma van het WFP is het aantal inschrijvingen echter 41% hoger dan op normale lagere scholen en de kinderen die op deze scholen zijn ingeschreven hebben een 3% hogere aanwezigheid. Ook is het deel van de leerlingen dat hun examen haalt 5% hoger dan op normale scholen. Het, met hoge cijfers, halen van dit examen is heel erg belangrijk. Je hebt dit nodig om een kans te maken op toelating tot de middelbare school.

Op Vikwa School ontmoette ik Thokozani. Zij is 13 jaar oud en doet groep 8 voor de tweede keer. Aan het eind van het jaar moet ze examen doen. Vorig jaar heeft ze dit examen ook gedaan en gehaald. Maar helaas waren haar cijfers niet voldoende om toegelaten te worden tot de middelbare school en haar ouders kunnen het zich niet veroorloven om te betalen voor een privé school. Daarom werkt ze nu extra hard, zodat ze aan het eind van dit jaar met betere cijfers een kans maakt om geselecteerd te worden voor de middelbare school.

Om naar de middelbare school te kunnen heeft een scholier in Malawi twee opties. De eerste is de openbare middelbare school, die wordt gesubsidieerd door de overheid. Elk jaar in september doen de leerlingen van groep 8 examen. Nadat de uitslagen hiervan bekend zijn geworden volgt er nog een spannende ronde. De capaciteit van openbare middelbare scholen in Malawi is namelijk niet voldoende groot om elk kind onderwijs te kunnen bieden. Daarom moeten kinderen zoals Thokozani geselecteerd worden. Meestal krijgt ongeveer 1 op de 5 kinderen die slagen voor de lagere school de kans om op deze manier verder te leren. De tweede optie is een privéschool. Maar de meeste Malawiaanse ouders kunnen zich de kosten hiervan niet veroorloven. Ongeveer 1 op de 4 kinderen gaat uiteindelijk naar een privéschool. Kinderen voor wie beide opties niet mogelijk zijn doen vaak groep 8 opnieuw, zodat ze het met betere cijfers volgend jaar nog een keer kunnen proberen of ze verlaten het schoolsysteem en beginnen met werken.

In het restaurant van het hotel dat tijdelijk mijn huis is werkt Chimwemwe. Hij is 24 jaar oud en 8 jaar geleden maakte hij zijn middelbare school af. Daarna wilde hij heel graag naar de universiteit om dokter te kunnen worden. Maar helaas, toen hij op de middelbare school zat had hij heel weinig gelegenheid om goed te kunnen leren. Elke ochtend en middag werd namelijk van hem verwacht dat hij zijn ouders, die boer zijn, hielp op het land. Daardoor waren, na 4 jaar middelbare school, zijn cijfers niet goed genoeg om geselecteerd te kunnen worden voor de universiteit of beroepsonderwijs en heeft hij er uiteindelijk voor gekozen om een cursus toerisme van 6 maanden te doen. Het certificaat dat hij hiermee gehaald heeft heeft hem geholpen zijn huidige baan in het hotel te krijgen.

Het is hier niet gewoon dat je na de middelbare school kunt gaan studeren wat je wilt. Voor beroepsonderwijs en universiteiten is het hetzelfde als voor middelbare scholen, er is slechts een beperkte capaciteit en als student moet je geselecteerd worden. Deze selectie gebeurt op basis van de cijfers die je haalde op de middelbare school. Alleen de allerbeste studenten krijgen een beurs van de overheid om naar de universiteit te gaan. Daarnaast worden er nog andere studenten geselecteerd maar zij moeten zelf voor geld zorgen. Vaak vinden ze dit in beurzen die uitgegeven worden door bedrijven. Het bedrijf betaalt dan voor je opleiding. In ruil daarvoor werk je vaak de eerste jaren na je studie voor dat bedrijf. Als je het je niet kunt veroorloven om naar het beroepsonderwijs of de universiteit te gaan dan kun je er ook voor kiezen om een van de vele cursussen van een maand of 6 te doen, waarmee je een certificaat kunt halen. Dit certificaat kan je helpen een baan te vinden op de krappe Malawiaanse arbeidsmarkt.

Tenslotte is er ook nog Chikondi , een van mijn collega’s hier in Kasungu. Hij is 33 en het is zijn droom om te werken in de rurale gemeenschappen van Malawi om daar te helpen de voedselzekerheid in de gemeenschappen te verbeteren. Daarbij wil hij zich specifiek richten op het verbeteren van irrigatiesystemen, want een slechte verdeling van water is een van de belangrijkste redenen van een lage voedselzekerheid en dat probleem kan opgelost worden met goede irrigatie. In 2000 haalde hij zijn Bachelor of Science aan de universiteit van Malawi. Nu werkt hij voor het ministerie van educatie waardoor hij ervaring opdoet met werken in de rurale gebieden. Maar om zijn droom waar te kunnen maken en echt goed te worden in zijn vakgebied wil hij niets liever dan verder studeren. De Master die hij wil doen wordt niet aangeboden in Malawi. Daarom meldde hij zich aan voor een master watermanagement in Delft. Het goede nieuws is dat hij is toegelaten maar er is ook een probleem. Om deze studie van 18 maanden te kunnen financieren heeft hij een beurs nodig. De toelating is 2 jaar geldig. Dat houdt in dat hij de financien voor juni 2010 rond moet zien te krijgen.

In de korte tijd die ik nu in Malawi heb doorgebracht ben ik al heel veel mensen zoals Chikondi tegengekomen. Nog niet zo lang geleden werd het mogelijk om binnen Malawi een master te doen. Echter, de capaciteit van de universiteiten, de kwaliteit van het onderwijs en het aanbod van specialisaties laten allemaal nog te wensen over. Ik zie dat heel veel mensen zich daarom aanmelden voor buitenlandse universiteiten en ondertussen hopen dat ze een van de weinige beschikbare beurzen kunnen krijgen die hun droom kan helpen waarmaken.

Door dit alles ben ik aardig aan het denken gezet over mijn eigen studententijd. Vooral de eerste jaren was ik veel aan het feesten en bracht ik beduidend minder tijd door in de collegezaal of achter mijn boeken. Alles bij elkaar had ik, net zoals heel veel andere Nederlandse studenten, best een aantal jaar eerder klaar kunnen zijn. Ik heb geen spijt heb van de manier waarop ik heb gestudeerd. Ook buiten de collegezaal heb ik immers erg veel dingen geleerd waar ik nu profijt van heb. Maar toch, als ik naar de verhalen van de mensen hier luister lijkt het verschil in de toegankelijkheid van onderwijs en de vanzelfsprekendheid waarmee ik er van genoten heb soms erg oneerlijk.

Voordat een student het hele Malawiaanse schoolsysteem doorlopen heeft, heeft hij een heleboel obstakels moeten overwinnen. Ik verwacht niet dat ik in de vier maanden die ik hier doorbreng dit hele systeem kan verbeteren. Maar, ik ben er wel van overtuigd dat we een belangrijke stap in de goede richting zetten door een veilige en voedzame maaltijd beschikbaar te maken op lagere scholen. Kinderen schrijven zich hierdoor vaker in voor school, zijn elk jaar meer dagen aanwezig en door hun volle maag kunnen ze zich in de klas beter concentreren. Uiteindelijk maken ze meer klassen af en hebben ze een betere kans om naar de middelbare school te gaan. Wie weet halen ze, mede dankzij de hulp van het WFP, uiteindelijk zelfs wel een beroepsonderwijs- of universiteitsdiploma.