Het Malawiaanse sociale stelsel...

..... werkt toch net iets anders dan dat van ons. Geen WW, WAO of AOW. In plaats daarvan hebben ze hier het WFP, Plan, Unicef, maar voornamelijk familie. Enerzijds een hele mooie gedachte, want voor iedereen met familie wordt gezorgd. Eenzaam oud worden is hier niet zo’n issue, het is meer het oud worden an sich wat de grootste uitdaging is.. In een land als dit met aidspercentages van 14% tot 40% zijn er nogal wat kinderen die hun ouders verliezen. Afhankelijk van of je in het noorden of het zuiden geboren bent en van welke stam je bent worden de kinderen dan aan de vaders of moeders familie toegekend.

Een goed voorbeeld hiervan is Simeon. Ik zit bijna iedere zondag met Simeon in de auto en hoewel dat nu opgeteld al meer dan 40 uur is, is zijn levensverhaal een stuk langer dan dat. Voor mij het mooiste moment van de week. Als ik naar hem luister besef ik hoe makkelijk ik het altijd heb gehad en dat ik nooit voor de keuzes hebt gestaan waar hij wel voor stond. En dan kan ik alleen maar hopen dat ik ook diezelfde keuzes zou maken.

Simeon is geboren in Balaka, in het zuidelijke (armste) gedeelte van Malawi. Hij zat op een vergelijkbare school als die wij nu iedere dag bezoeken, alleen was er toen nog geen schoolfeeding. Hij is geboren een modale Malawiaanse familie, de ideale combinatie: veel kinderen en weinig geld. Zijn familie bestaat uit 8 broers en zussen, waarvan er nu nog 5 leven. Aangezien zijn ouders gescheiden zijn toen hij nog jong was (zijn vader wilde een tweede vrouw en dat vond zijn moeder niet zo’n goed idee) en hij in het zuiden woonde, zorgde zijn moeder voor hem.

Uiteindelijk kon zij niet voor zijn school, of eten betalen. Daarom hebben zijn oudere 2 broers voor hem gezorgd. Daar was in hun eigen grote gezin natuurlijk ook niet veel te eten en Simeon kwam als extra jongen in het gezin zo’n beetje op de laatste plaats. Vaak at hij op een dag alleen wat bonen en nsima (soort maispap waar alle malawianen bij zweren!). En als hij dan ergens een paar muizen kon scoren was het een topdag. Dat laatste nog steeds een van zijn favorieten: muizen en krekels! Dat wij kikkerbillen en slakken eten vindt ie overigens echt een onvoorstelbaar goor idee.

Toen Simeon 23 jaar oud was is zijn oudere broer overleden en vanaf dat moment zorgde hij voor de 4 kinderen van die broer. Kort daarna overleed zijn zus, die nog 2 kinderen bij hem achterliet.Ondertussen ontmoette hij ook zijn vrouw en zij was niet eens ouder dan de oudste zoon, maar zorgde wel meteen voor alle kinderen. Daarna is zijn 2de broer overleden, waardoor er nog 3 kinderen bij kwamen. De teller staat ondertussen op 9 en op dat moment ging de man van zijn zus bij haar weg, waardoor er nog 6 kinderen een onzekere toekomst hadden. Simeon heeft wel financieel voor deze kids gezorgd, maar heeft met name zijn zus ondersteund een eigen kraampje op de markt te vinden en onafhankelijk te worden.

Hij is de meest geëmancipeerde man die ik hier in Malawi ben tegen gekomen (de typisch Malawiaanse grappen over vreemdgaan en vrouwen daargelaten). Hij wilde alle kinderen voor wie hij zorgde naar school kunnen sturen, meisjes en jongens. Daarom werkte hij overdag als chauffeur voor een NGO en ‘s nachts als taxichauffeur, werkdagen van 6 uur ’s ochtends tot 12u ‘s avonds. Met zijn salaris en de zorg voor de 9 kinderen van broers en zus, moest hij ook zijn eigen family-planning rigoureus omgooien. Probeer dat hier maar eens aan je omgeving uit te leggen... Eerst zijn vrouw, die dacht dat hij bij haar weg wilde omdat hij niet meer dan 2 kinderen van haar wilde. Toen hij haar eenmaal overtuigd had vielen familie, schoonfamilie, vrienden, kennissen en eigenlijk iedereen over hem heen. Want: 1. hij was dus zeker van plan om een ander gezin ergens anders te stichten en/of 2. hij was geen echte man. Dat hij toch wel een echte man is bewijzen zijn 3 (een niet geheel vrijwillige compromis tussen Simeon en zijn vrouw) kinderen en het feit dat hij nog steeds voor 12 kinderen zorgt.

Dit assepoester-verhaal (maar dan het blanke slanke meisje vervangen door een breed lachende ronde Malawiaan) lijkt ook een happy end te hebben. Ondertussen zijn de meeste kinderen op de 2 jongsten na uit huis en velen van hen al zelfstandig. Is hij beetje bij beetje aan het sparen voor een eigen bedrijfje. En doet hij in de weekenden zeer verdienstelijk werk als voorzitter van zijn kerk, de Jehova’s, waar hij afgelopen weekend zowaar een event heeft georganiseerd en voorgezeten voor 5.000 man! Nu zijn figuurlijk zware jaren erop zitten, geniet hij van zijn letterlijk zware jaren (Simeon en zijn vrouw zijn samen zo’n 40 kilo aangekomen;)). Hier hebben ze het gebruik je leeftijd te tellen als het aantal gelukkige jaren dat je hebt meegemaakt. In mijn geval ben ik dan ook echt zesentwintig, maar Simeon zou er dan zo’n 30 jaar zijn. Zijn gelukkige jaren zijn nu net weer begonnen en daar ben ik zo blij om!